กิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ

   การเปลี่ยนแปลงในผู้สูงอายุ

• ด้านร่างกาย

      ธรรมชาติของมนุษย์เมื่อมีอายุมากขึ้น ร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงไป ผู้สูงอายุความเสื่อมของร่างกายจะมีมากกว่าความเจริญ ทำให้อวัยวะต่างๆ ของร่างกายทั่วไป อ่อนแอและเกิดโรคง่าย ปัญหาที่พบได้บ่อยๆ ในผู้สูงอายุ เช่น กระดูกหักง่าย สายตาไม่ดี หูตึง ฟันไม่ดี เป็นลมบ่อย เรอบ่อย ท้องผูก อาจเป็นเบาหวาน หูรูดเสื่อม หลงลืมบ่อย หัวใจและหลอดเลือด ปัญหาอารมณ์

• ด้านสังคม

     ไม่ได้รับการยกย่องจากสังคมเหมือนเดิม ไม่ได้รับความเอาใจใส่ และความอบอุ่นจากลูกหลานอย่างเพียงพอ ทำให้รู้สึกว้าเหว่ อ้างว้าง และอาจจะมีความวิตกกังวลต่างๆ ไม่มีโอกาสได้รับความรู้เพื่อการพัฒนาตนเอง ให้เหมาะสมกับวัย และสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป และเพื่อให้เข้ากันได้กับเยาวชนรุ่นใหม่

กิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ

   นักกิจกรรมบำบัดมีหน้าที่ ป้องกัน สร้างเสริม และฟื้นฟูสุขภาพของผู้สูงอายุ โดยการให้ความรู้และข้อแนะนำต่างๆ รวมถึงการฝึกกิจวัตรประจำวัน ออกแบบ ประดิษฐ์ ดัดแปลงอุปกรณ์เครื่องช่วยในการทำกิจวัตรประจำวัน ให้กิจกรรมการรักษาเพื่อพัฒนาความจำ การพัฒนาความรู้ความเข้าใจ พัฒนาทักษะการรับรู้ที่เสื่อมถอยไป เสนอแนะการจัดโปรแกรมที่เหมาะสม เพื่อสมดุลในชีวิตประจำวัน ให้การรักษาเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและข้อต่อ ความแข็งแรงทนทานและสมดุลในการเคลื่อนไหว ดูแลทักษะการดำรงชีวิตอย่างเป็นอิสระ ไม่เป็นภาระต่อผู้อื่น ในเรื่องการจัดการดูแลตนเอง การเข้าสังคม การใช้พลังงานร่างกายอย่างประหยัดในการทำงาน ป้องกัน ส่งเสริมสุขภาพที่ดี

ขอบเขตงานทางกิจกรรมบำบัดในผู้สูงอายุ

สามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยได้ดังนี้

  1. โปรแกรมก่อน/หลังการเกษียณอายุ

วัตถุประสงค์หลักของโปรแกรมก่อน/หลังการเกษียณอายุ คือการช่วยให้ผู้สูงอายุปรับตัวให้มีการใช้เวลาอย่างมีจุดมุ่งหมายและเป็นการส่งเสริมสุขภาพ

มีขั้นตอนหลักๆ ดังนี้

     - การค้นหาความจริง เป็นขั้นตอนที่ช่วยให้ผู้สูงอายุเข้าใจรูปแบบการทำกิจกรรมของตนเอง

     - การประเมิน เป็นการประเมินกิจกรรมแต่ละกิจกรรมโดยผู้สูงอายุ ว่ากิจกรรมแต่ละกิจกรรมนั้นๆมีคุณค่า ความหมายอย่างไรต่อผู้สูงอายุ และรูปแบบการทำกิจกรรมทั้งหมด

    - การหาทางเลือกอื่นๆ เป็นการสำรวจกิจกรรมหลายๆรูปแบบที่อาจมาแทนกิจกรรมที่ต้องหยุดทำไป หรือเพิ่มเติมในช่วงเวลาที่มีมากขึ้น

    - การเลือกกิจกรรมและวางกลยุทธ์ในการปรับรูปแบบการำดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุ

   - การส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้สูงอายุมีการใช้เวลา

อย่างมีจุดมุ่งหมายและเป็นการส่งเสริมสุขภาพตามที่ได้วางแผนไว้

2. ชมรมผู้สูงอายุ

ผู้สูงอายุที่อยู่ในชุมชนมักจะมีการรวมตัวกันเป็นกลุ่มหรือชมรมต่างๆเพื่อทำกิจกรรมร่วมกันโดยเฉพาะกิจกรรมทางสังคม

    นักกิจกรรมบำบัดจะมีบทบาทในการให้ความรู้เกี่ยวกับกลยุทธ์ในการป้องกันอันตรายในการทำกิจกรรม การปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม และการส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งบทบาทเหล่านี้จะมีการปรับเปลี่ยนไปให้เข้ากับสภาพแวดล้อมของผู้สูงอายุที่อยู่ในชุมชนนั้น รวมถึงปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรมของชุมชนด้วย

3. ผู้สูงอายุพิการที่อยู่ในชุมชน

4. ผู้สูงอายุที่อยู่ในสถาบัน

5. การเตรียมตัวสู่วาระสุดท้ายแห่งชีวิต